Uitdagingen voor het Vlaamse hoger onderwijs in de 21ste eeuw
In dit advies denkt de Vlor na over de maatschappelijke trends die de koers van het Vlaamse hoger onderwijs mee bepalen, de uitdagingen die hiermee gepaard gaan en de manier waarop het hoger onderwijs hierop kan inspelen. In onze snel veranderende maatschappij staat het hoger onderwijs voor de uitdaging jongeren en volwassenen voor te bereiden op de maatschappij van morgen.
Beleidsmakers nemen zulke woorden graag in de mond, maar over welke veranderingen in de maatschappij gaat het dan en welke maatstaf gebruiken we om de snelheid van die veranderingen te meten? Kunnen we ons wel een betrouwbaar beeld vormen van die ‘maatschappij van morgen’ zodat we effectief langetermijnplannen voor het hoger onderwijs kunnen opstellen? Aan welke maatschappelijke evoluties zal het hoger onderwijs de komende decennia onderhevig zijn?
De Vlor zoekt een antwoord in de grote sociale, demografische, economische, technologische en bestuurlijke trends van onze maatschappij van vandaag. Ze zijn alle in verband te brengen met de zich verder zettende mondialisering. Deze maatschappelijke trends stellen het hoger onderwijs voor grote uitdagingen. Die zijn voor Vlaanderen grotendeels dezelfde als voor de ons omringende landen of de VS. Het hoger onderwijs moet op een innovatieve manier kunnen inspelen op die veranderingen.
Uiteraard moet het autonoom afwegen welke trends de moeite waard zijn om te incorporeren en welke trends te vergankelijk zijn. Het is daarbij belangrijk om een evenwicht te zoeken tussen het omgaan met de veranderende maatschappij en het behouden van de continuïteit. Welk soort van hoger onderwijs is in staat om in te spelen op en relevante oplossingen aan te reiken voor bovenstaande maatschappelijke trends?
In zijn advies over de structuur van het hoger onderwijs dacht de Vlor al na over een algemene visie op het Vlaamse hoger onderwijs aan het begin van de 21ste eeuw. Die visie werd geformuleerd aan de hand van zes principes voor het hoger onderwijs. De raad staat nog steeds achter deze visie. Hij actualiseert ze en vat de principes samen in drie clusters: kwaliteitsvol en dynamisch, maatschappelijk relevant, duurzaam en internationaal, democratisch.
Met deze visie als richtsnoer en met de ambitie de geschetste uitdagingen aan te gaan, stelt de raad voor elk onderdeel van die visie een aantal concrete aandachtspunten voor het hogeronderwijsbeleid van de komende jaren voor. De raad focust hierbij op organisatie en activiteiten, de opdracht van het hoger onderwijs, democratie en participatie en financiering.
Aan de basis van dit Vlor-advies ligt de overtuiging dat het hoger onderwijs in onze huidige maatschappij een bijzonder belangrijke plaats inneemt en de zorg dat het hoger onderwijs die plaats ook in de 21ste eeuw moet blijven innemen. Specifiek voor dit Vlor-advies is dat het niet alleen uitgaat van economische trends. Het kijkt ook naar bredere mondiale evoluties en stelt een duurzame visie voorop die richting geeft aan het hogeronderwijsbeleid. De Vlor vat zijn aandachtspunten voor het Vlaamse hogeronderwijsbeleid samen in 15 aanbevelingen.