Onderwijs en samenleving

Wat mag de samenleving van onderwijs verwachten, en omgekeerd? Dat is het maatschappelijk vraagstuk dat in deze thematische lijn centraal zal staan. De toegenomen complexiteit van de samenleving stelt nieuwe verwachtingen aan ons onderwijs, want de samenleving stopt niet aan de schoolpoort. Ze komt de school binnen en zet druk op het onderwijsveld. Hoe kunnen we ruimte creëren voor scholen om zich te focussen op hun kerntaak zonder maatschappelijke uitdagingen met impact op het leerproces uit het oog te verliezen? Welke rol kunnen andere beleidsdomeinen hierin spelen? Structurele antwoorden, die verschillende domeinen verbinden, ontbreken vooralsnog. 

Er is nood aan een sterkere band tussen school en maatschappij en aan samenwerking met andere beleidsdomeinen. Dat komt vaak terug in beleidsteksten en in onze adviezen. Het is ook een van de centrale boodschappen in de Agenda voor Onderwijsbeleid 2024-2029. De Vlaamse Onderwijsraad wil die verbinding tussen onderwijs en andere beleidsdomeinen maken en het debat verrijken. 

We bekijken dit vraagstuk met een brede blik en starten met een participatief traject, met Brecht Demeulenaere (directeur Onderwijscentrum Gent) als voorzitter. Vertegenwoordigers van Vlor-leden en betrokken deskundigen zullen mee de lijnen uitzetten en de subthema’s bepalen. Zelf verwoordt de voorzitter van het traject het zo:

“Onderwijs is ongetwijfeld de maatschappelijk meest gevoelige sector. En laat die samenleving nu net in volle verandering zijn. Dat creëert onzekerheid bij veel mensen en onvermijdelijk zien we dat ook terug in de klas en in het onderwijs op alle niveaus. Er zijn veel conflicten in de wereld, er is kansarmoede, onze samenleving wordt diverser, mentaal welzijn wordt een steeds grotere uitdaging. Tegelijkertijd stijgen de maatschappelijke verwachtingen ten aanzien van de scholen."

Veel maatschappelijke uitdagingen duiken net op school op boven de waterlijn: armoede, betaalbaar wonen, integratie, welzijn. Door onze maatschappij meer rond de school te organiseren en gezinnen te versterken op die onderliggende sociale problemen, kan een schoolteam zich focussen op zijn kerntaak: goed en kansrijk onderwijs voor alle kinderen en jongeren. Het goede nieuws is dat onderwijs veel mensen bereikt: kinderen, jongeren en volwassenen die zelf aan het leren zijn of hun ouders of gezin.

Hoe we dat concreet vertalen, maakt voorwerp uit van een participatief traject. We gaan in gesprek met mensen van op het terrein binnen en buiten de schoolmuren. Maar de kans is reëel dat ons traject uitmondt in beleidsaanbevelingen die breder gaan dan onderwijs en dus ook andere domeinen aanraken die een grote impact hebben op het schooltraject van leerlingen, maar even goed van studenten en volwassen lerenden.”

Door participatief te werken, verrijken we de representatieve werking van de Vlaamse Onderwijsraad en bevragen we actief de mensen uit het onderwijsveld en daarbuiten. Het sluit aan bij de visie op de Vlaamse Onderwijsraad als open huis en de wens om (rechtstreeks) aansluiting te vinden bij de praktijk en wat er breed maatschappelijk leeft.