Microcredentials als instrument om levenslang en levensbreed leren te stimulerenAdvies n.a.v. de ‘Recommendation on a European approach to microcredentials for lifelong learning and employability’ van de Raad van de EU
Microcredentials, ofwel leerbewijzen voor leeractiviteiten met een beperkte omvang, bieden mogelijkheden om de kansen in onderwijs en op de arbeidsmarkt te vergroten, ook maar zeker niet alleen voor mensen in een kwetsbare positie. De Vlor pleit ervoor om deze mini-leerbewijzen volwaardig te integreren in het onderwijs- en opleidingsaanbod in Vlaanderen. Dit Vlor-advies komt er nu omdat Vlaanderen tegen eind dit jaar moet aangeven hoe ze de Europese aanbeveling hierrond zal realiseren.
De term microcredentials doet nu vooral zijn intrede in het hoger onderwijs in Vlaanderen: Er worden opleidingen gelanceerd voor volwassenen in een hele waaier domeinen zoals toegepaste informatica, didactiek en klasmanagement of duurzaamheid. De Vlor wil ruimer kijken en ook in de bredere Vlaamse volwasseneneducatie in Vlaanderen de mogelijkheden voor de uitbouw van microcredentials onderzoeken en stimuleren. Heel wat bestaande korte en flexibele leertrajecten in het hoger en volwassenenonderwijs kunnen nu al onder de noemer van microcredentials vallen. Bijvoorbeeld in het hoger onderwijs kunnen bijna alle opleidingsonderdelen (vakken) ook als microcredential worden beschouwd. En in het volwassenenonderwijs worden alle opleidingen in aparte modules onderverdeeld, van vreemde talen over algemene vorming tot beroepsopleidingen.
Nood aan een gelijk speelveld
De Vlor ziet microcredentials graag ingebed in het Vlaamse onderwijs- en opleidingsaanbod, zodat ze toegankelijk worden voor een zo groot mogelijke groep lerenden. Dat maakt ook dat microcredentials in al hun verscheidenheid kunnen opereren binnen een gelijk speelveld. Op die manier kan de toegang tot onderwijs en training in het kader van levenslang leren verbeteren en kunnen overgangen tussen verschillende onderwijsniveaus en onderwijsvormen vlotter gebeuren.
Ook de arbeidsmarkt heeft baat bij de uitbouw van een kwaliteitsvol aanbod aan microcredentials. Dankzij hun flexibiliteit bieden microcredentials een antwoord op snel veranderende noden van de arbeidsmarkt. Door hun laagdrempeligheid kunnen microcredentials kwetsbare groepen beter toegang geven tot werk en leerkansen verhogen van mensen die nog heel ver af staan van de arbeidsmarkt. Toch hoeden wij er ons voor om microcredentials als een puur arbeidsmarktinstrument te zien. Ze kunnen mensen ook versterken in hun persoonlijke groei, los van de zoektocht naar werk. Ook dat moet ondersteund worden door een gericht beleid rond microcredentials.
Degelijke kwaliteitszorg en transparante erkenningsprocedures
Om het potentieel van microcredentials ten volle te kunnen waarmaken, vraagt de Vlor om de term en zijn definitie in Vlaanderen in regelgeving te verankeren. Zo kan het gedeeld begrip en de algemene bekendheid van de term microcredential groeien. Het maakt dat lerenden begrijpen welke plek een microcredential inneemt in het aanbod levenslang leren. Onderwijsinstellingen en opleidingsverstrekkers weten van hun kant hoe ze een microcredential kunnen aanbieden. Werkgevers begrijpen op die manier ook wat de waarde van een microcredential is. Daarom hebben we ook nood aan transparante erkenningsprocedures en degelijke kwaliteitszorg en transparante erkenningsprocedures. We vinden het belangrijk dat microcredentials onder de bestaande kwaliteitszorg van de onderwijsinstellingen en opleidingsverstrekkers valt. Zij kunnen instaan voor de kwaliteit van microcredentials, Er is dus geen bijkomende regulering nodig.
De Vlor vraagt dat deze leerbewijzen ondersteund worden door het Vlaamse vormingsbeleid. Microcredentials dreigen nu bijvoorbeeld niet in aanmerking te komen voor het Vlaamse Opleidingsverlof door hun beperkte omvang of omdat ze niet voldoende arbeidsmarkt- of loopbaangericht zouden zijn. Typerend voor microcredentials is net dat ze mensen persoonlijke groeikansen kunnen geven. De Vlor wijst er ook op dat het niet vanzelfsprekend is om op basis van het onderwerp van de microcredential te beslissen over het al dan niet loopbaangerichte karakter: dat is voor elke lerende verschillend.
Microcredentials zouden best ook geïntegreerd worden in de leerloopbaanbegeleiding die onderwijs- en opleidingsverstrekkers aanbieden. Daarnaast moet ook de Vlaamse overheid die integratie ondersteunen, bijvoorbeeld via de regionale leerwinkels, de uitbouw van een Vlaams ondersteuningspunt voor leerloopbaanbegeleiding of de inzet van leercoaches.
Volwaardige financiering
Uiteraard moet een volwaardig aanbod ook volwaardig gefinancierd worden. Voor de Vlor is het duidelijk dat die financiering niet uit de bestaande enveloppe kan komen en structureel moet zijn. De uitbouw van een aanvullend aanbod aan microcredentials mag niet ten koste gaan van het reguliere aanbod.