Advies over de Vlaamse ontwerpstrategie duurzame ontwikkeling: ‘Samen grenzen ver-leggen’

Het decreet ter bevordering van duurzame ontwikkeling van 18 juli 2008 reikt het kader aan voor het Vlaamse beleid voor duurzame ontwikkeling en de Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling (VSDO). Deze strategie moet voorbereid worden in overleg met de diverse bestuursniveaus en maatschappelijke actoren en voorgelegd worden aan de SERV, Minaraad, Strategische Adviesraad Internationaal Vlaanderen (SARiV) en worden doorgestuurd naar de andere betrokken strategische adviesraden. De Vlaamse Regering dient de strategie goed te keuren en mee te delen aan het Vlaams Parlement. Op 23 juli 2010 hechtte de Vlaamse Regering haar principiële goedkeuring aan de ontwerpstrategie duurzame ontwikkeling. De strategische adviesraden kregen tot 7 oktober 2010 de tijd om advies uit te brengen over deze ontwerpstrategie. In oktober zullen de adviezen van de SAR’s besproken en verwerkt worden door een ambtelijke beleidsoverschrijdende werkgroep Duurzame Ontwikkeling.

Educatie duurzame ontwikkeling op school?

De school bepaalt

De raad ziet een duidelijke rol weggelegd voor educatie voor duurzame ontwikkeling (EDO) in het onderwijs. Die moet wel gebeuren vanuit de pedagogische missie van de onderwijsinstellingen. Scholen moeten zelf kunnen beslissen of en hoe ze ingaan op educaties.

Partners

Hoewel het schoolteam steeds de motor blijft, kunnen netgebonden pedagogische begeleidingsdiensten en nascholingsinitiatieven schoolteams begeleiden bij hun keuze om zich te profileren op basis van een bepaalde educatie. Voor zowel de inhoud als de methodiek zijn de begeleidingsdiensten belangrijke partners.

Naast ecologische, ook sociale en economische invulling

De Vlor pleit voor een brede benadering van duurzame ontwikkeling: naast de ecologische pijler moet EDO ook aandacht besteden aan de sociale en economische pijkers. De raad die nergens terug in het ontwerp van de VSDO. Hij verwijst daarom naar twee recente adviezen waarin hij pleitte voor dwarsverbanden met de sociale dimensie (gelijke kansen door duurzame geletterdheid en gezondheidsbevordering op school), maar ook met de economische pijler van het onderwijsbeleid die haaks kan staan op de ecologisch-educatieve dimensie (schoolinfrastructuur).

Integreren in lessen?

Het ontwerp van de VSDO lanceert een actie om aspecten van duurzaam wonen en bouwen te integreren in de leerplannen en opleidingen. De Vlor wijst erop dat – volgens het decreet op de kwalificatiestructuur – de curricula van alle beroepsgerichte opleidingen nauw verbonden zijn met de beroepscompetentieprofielen. Daarom moeten de sociale partners van de diverse sectoren in de beroepscompetentieprofielen ook aspecten van duurzaamheid omschrijven.

Ook in hoger onderwijs

De ontwerpstrategie pleit voor een zo ruim mogelijke instroom in het hoger onderwijs. De Vlor ondersteunt dat pleidooi. Dat moet gebeuren door het onderwijs verder te democratiseren, door opleidingen te flexibiliseren zodat neveninstromers en doelgroepstudenten meer kansen krijgen en door leerladders en leernetwerken uit te bouwen en zo levenslang leren te stimuleren. Elke lerende moet zijn of haar talent maximaal kunnen ontplooien. De raad beklemtoont dat innovatie in alle onderwijsvormen en -niveaus, studiegebieden en wetenschapsdomeinen moet worden gestimuleerd. Het ontwerp van de VSDO vertaalt zijn brede benadering van innovatie echter niet in concrete acties. De Vlor wil de maatschappelijke rol van het hoger onderwijs niet beperken tot de ‘grote projecten’. Dankzij dienstverlening en lerende netwerken kan veel expertise ten goede komen aan de samenleving.

Drempels

De VSDO is ambitieus en overstijgt beleidsdomeinen. Dat wringt soms met de visie, organisatie en financiering van de overheid en stuit op een gebrek aan politiek draagvlak. De waarde van de VSDO zal afhangen van de relatie met andere strategische plannen zoals ViA en Pact 2020. De vraag blijft of de VSDO zijn ambitie om een breed kader aan te reiken voor de noodzakelijke transities van de samenleving zal kunnen waarmaken.