Advies over de horizontale beleidsplannen gelijke kansen en integratiebeleid
Een transversaal beleid voor meer gelijke kansen
De Vlor werd om advies gevraagd over de voorontwerpen van de horizontale beleidsplannen gelijke kansen en integratiebeleid. De beleidsplannen vertalen de doelstellingenkaders zoals die midden 2015 zijn goedgekeurd door de Vlaamse Regering in concrete acties per beleidsdomein.
Transversaal beleid: meer dan opsommingen van bestaand beleid
De Vlor bracht één advies uit over de twee horizontale beleidsplannen, onder meer en vooral omdat hij in zijn advieswerk steeds vertrekt vanuit een geïntegreerde visie op gelijke onderwijskansen. Onderwijs moet zich voortdurend afvragen welke groepen geen baat hebben bij een algemene aanpak en hoe die aanpak kan veranderen zodat meer kinderen, jongeren en volwassenen maximaal hun mogelijkheden kunnen ontplooien. Omgaan met diversiteit is inherent aan elke aanpak die iedereen optimale onderwijskansen biedt. De Vlor vraagt aan de overheid om de voorliggende transversale beleidsplannen te herwerken tot één transversaal beleidsplan Gelijke Kansen dat vertrekt vanuit één coherente visie op gelijke kansen. Transversaal beleid is per definitie een beleid dat verschillende beleidsdomeinen samen voeren. Het volstaat dus niet bestaand beleid te inventariseren. Zo verdwijnt de brede kijk en blijven de noden van doelgroepen van meerdere beleidsdomeinen buiten het vizier. De keuzes in een transversaal beleidsplan moeten gaan naar een veel beperkter aantal acties dan nu, maar dan wel naar acties die moeten uitgevoerd worden door een of meer beleidsdomeinen samen en die zonder die samenwerking niet mogelijk zijn. Dit principe ontslaat de afzonderlijke beleidsdomeinen, zoals Onderwijs en Vorming niet om aan te pakken wat ze alleen kunnen doen. Transversaal beleid gaat niet alleen over samenwerking tussen verschillende beleidsdomeinen, meer ook over samenwerking tussen verschillende beleidsniveaus. Een hoger niveau moet niet uitvoeren, wat een lager niveau kan oplossen. Het lokaal niveau moet voldoende beleidsruimte krijgen om acties uit te voeren die passen in de lokale context van de verschillende betrokken beleidsdomeinen.
Onderwijsachterstand
Het is goed dat de Vlaamse overheid voor de evaluatie en de monitoring van het horizontaal beleidsplan Integratie zorgt voor een bruikbare operationalisering van het begrip ‘vreemde herkomst’ voor alle beleidsdomeinen. Voor de verklaring van onderwijsachterstanden ontbreken hierin wel enkele belangrijke elementen. Leerlingen en studenten met een migratieachtergrond van de derde generatie lopen nog meer dan andere leerlingen risico op onderwijsachterstand. Het opleidingsniveau van de moeder, de thuistaal van het kind en de sociale status van het gezin blijven belangrijke voorspellers van onderwijsachterstand.
Mogelijke acties
Tot slot doet de Vlor in zijn advies enkele suggesties van acties die het beleidsdomein Onderwijs samen met andere beleidsdomeinen kan opzetten. Het gaat om acties die de participatie van kansengroepen aan onderwijs kunnen bevorderen, die de uitrol van het M-decreet kunnen ondersteunen, die kunnen bijdragen tot meer tewerkstellingskansen voor buso-leerlingen en die informatie zouden kunnen leveren voor de aanpak van segregatie in onderwijs.