Advies over de conceptnota duaal leren

De Vlaamse regering heeft haar conceptnota klaar waarmee ze het duaal leren in het secundair onderwijs wil versterken en uitbreiden. De Vlaamse Onderwijsraad gaat akkoord met het principe, maar ziet enkele belangrijke voorwaarden opdat duaal leren een gelijkwaardige leerweg kan zijn. De Vlor pleit ervoor dat binnen het gemoderniseerde secundair onderwijs twee gelijkwaardige arbeidsmarktgerichte leerwegen bestaan: een duale en een voltijdse leerweg die tot volwaardige onderwijskwalificaties leiden. Vanuit het huidige onderwijssysteem moet die mogelijkheid bestaan voor de jongeren uit alle arbeidsmarktgerichte opleidingen van het secundair onderwijs: tso, bso, zevende specialisatiejaar bso, Se-n-Se, systemen van leren en werken (dbso en leertijd), buso OV3 en OV4.

Op tijd kunnen instappen

Volgens het voorstel van de regering moet duaal leren mogelijk zijn vanaf de derde graad. Omdat de Vlor het belangrijk vindt dat duaal leren een beslissing is vanuit de onderwijsbehoeften van de lerenden, vindt hij een vast instapmoment niet opportuun. De raad stelt voor om een instap al mogelijk te maken vanaf 15-16 jaar, wanneer de deeltijdse leerplicht geldt. Er zijn immers jongeren voor wie duaal leren al op dat moment een betere leerweg kan zijn.

Onderwijsbehoeften centraal

Bij de keuze voor het duaal leren moet altijd vertrokken worden van de onderwijsbehoeften van de lerende, niet van de behoeften van de arbeidsmarkt. Dat veronderstelt een sterk uitgebouwde trajectbegeleiding die ingebed is in leerloopbaanbegeleiding. De Vlor is van oordeel dat de ‘matching’ tussen een jongere en een werkgever pas moet gebeuren nadat er beslist is welke leerweg die jongere zal volgen. Daarna kan de jongere, indien nodig, verder ondersteund worden bij het zoeken naar een geschikte werkgever.

Leerplannen als basis

De kern van onderwijs blijft de brede vorming die jongeren voorbereidt op de toekomst. Ook voor jongeren waarvan het leren grotendeels op de werkplek doorgaat, moetenalgemene vorming en beroepscompetenties kunnen geïntegreerd worden. De leerplannen zijn de manier om beide componenten te integreren en om afspraken te maken over wie welk deel van de opleiding op zal nemen: de school of de werkgever.

Partnerschappen

Duaal leren kan volgens de Vlor alleen slagen wanneer onderwijs en arbeidsmarkt dat evenwaardig aansturen. Dat geldt zowel op het niveau van de leertrajecten zelf (school en werkgever), als op macroniveau. Om het duaal leren waar te kunnen maken, is er nood aan voldoende tewerkstellingsplaatsen en een kwaliteitsvolle begeleiding van de lerenden op de werkvloer. De Vlor vraagt dat de werkgevers en sectoren zich engageren om dit hard te maken.

Niet overhaasten

De overheid moet een duidelijke strategie en timing vooropstellen voor de implementatie van duaal leren en zijn plaats in de moderniseringsplannen van het secundair onderwijs. Het concept moet vorm krijgen vanuit de ervaringen van de huidige systemen van leren en werken en de geplande pilootprojecten. Bovendien moeten in afwachting van een brede implementatie van het duaal leren, een paar knelpunten opgelost worden zodat er voor de jongeren in het huidige dbso en de leertijd een kwaliteitsvolle opleiding gegarandeerd kan blijven.