Onze nieuwe algemeen secretaris Leen Van Heurck aan het woord: "Dalende onderwijskwaliteit is niet enkel terug te brengen tot lerarentekort"

Sinds 1 september is Leen Van Heurck aan de slag als algemeen secretaris van de Vlor. Na haar eerste 100 dagen geeft ze een eerste inkijk in haar visie op de onderwijswereld, de grote uitdagingen die zich aandienen en de rol die de Vlor wil spelen om het onderwijs van de toekomst uit te tekenen.

De uitdagingen zijn niet min. Lerarentekort, dalende onderwijskwaliteit en digitalisering die het onderwijs in snelheid dreigt te pakken. Ondertussen grijpt de minister terug naar ad hoc commissies om oplossingen te bedenken. Voelt de Vlor zich gepasseerd?

Helemaal niet. De uitdagingen zijn inderdaad groots, maar ook heel erg de moeite waard om aan te gaan. Alle expertise en alle ideeën die een antwoord bieden op de huidige uitdagingen, zijn welkom. Maar om plannen op het terrein waar te maken, zal men toch niet om de onderwijspartners zelf heen kunnen en dan is de Vlor nog altijd de uitgelezen gesprekspartner. Wat is een beleid waard dat niet gedragen wordt door de onderwijspartners?

Ik zie veel gedrevenheid en engagement bij onze leden om hierrond aan de slag te gaan. Wij hebben de Commissie Brinckman gehad. Nu komt er een Commissie der Wijzen onder leiding van Dirk Van Damme. Wij wensen hen veel succes en zijn benieuwd naar hun input. Maar we gaan ook niet op hen wachten om zelf aan de slag te gaan. Rond de aanpak van het lerarentekort hebben wij bijvoorbeeld al heel wat denkwerk verzet. Kijk naar ons project De Leraar, waarin we vijf bouwstenen uitwerkten voor het lerarenberoep: deskundigheid, een hart voor kinderen en jongeren, verbinding, autonomie en engagement. Ik ben daar bijzonder trots op omdat die tot stand gekomen zijn met inbreng van heel veel leerkrachten, rechtstreeks vanop de werkvloer dus.

De bouwstenen zijn ook niet zomaar gimmicks. Daar gaat een heel duidelijke oproep vanuit aan het beleid, maar ook aan ons als onderwijsspelers. Geef leerkrachten het vertrouwen dat ze verdienen. Vertrouw op hun deskundigheid en engagement en geef hen autonomie. Zij staan in de eerste lijn om met kinderen en jongeren aan hun toekomst te werken. In die zin is het heel belangrijk dat we onze inbreng kunnen doen in het schrappingsdecreet.

Is regels schrappen nu het eerste waar we moeten aan denken?

Dat is toch niet onbelangrijk. We zullen vragen om dat heel gericht te doen en die regels eruit te halen of te vereenvoudigen die de autonomie van de leerkracht inperken en hem of haar vastzetten in planlast en administratie. Dat is net een van de redenen waarom leerkrachten afhaken. Heb vertrouwen in de deskundigheid en het engagement van leerkrachten. Dat is de eerste stap om het lerarenberoep te herwaarderen.

Ondertussen lijken de dalende kwaliteit in het onderwijs en het lerarentekort een vicieuze cirkel te vormen. Het ene probleem versterkt het andere. Hoe kunnen we dit doorbreken?

Het lerarentekort is absoluut een enorm belangrijke uitdaging op zich. Zoals gezegd, onze bouwstenen kunnen een leidraad zijn om het lerarenberoep te versterken en weer aantrekkelijk te maken. Het goede nieuws is dat uit alle onderzoeken blijkt dat de leerkracht nog altijd de cruciale factor is om kwaliteit in ons onderwijs, en dus een hoopvolle toekomst voor onze kinderen en jongeren, te garanderen.

Maar het zou te makkelijk zijn om de dalende onderwijskwaliteit terug te brengen tot het lerarentekort. We moeten ook durven kijken naar welke kennis, zeker in wiskunde en talen, aan onze kinderen doorgegeven wordt, en op welke manier. Welke leermiddelen hebben we nodig om kwaliteitsvol onderwijs te bieden en hoe maken we die leermiddelen toegankelijk voor elke leerling? Dat zijn heel uitdagende en belangrijke vragen, waar we ook binnen de Vlor verder mee aan de slag willen.

Waar kan de Vlor het verschil maken?

We maken op heel veel ‘kleinere’ dossiers het verschil, waarin we zorgen dat regelgeving haalbaar is en aansluit op het terrein. Maar ook in grote dossiers maken we het verschil. In ons advies over de eindtermen hebben we heel helder blootgelegd waar de pijnpunten zaten, hoe die eindtermen de vrijheid van onderwijs in het gedrang zouden brengen en ook weer de autonomie van scholen en leerkrachten te veel onder druk zetten. Dat zou het lerarenberoep niet ten goede gekomen zijn. Het Grondwettelijk Hof heeft in zijn arrest tot vernietiging van die eindtermen heel duidelijk teruggegrepen naar onze adviezen.

Onze leden brengen heel veel expertise binnen, vanuit heel verschillende invalshoeken. Dat maakt het soms tot een uitdaging om tot unanieme adviezen te komen, maar het levert ook wel gedragen, stevig onderbouwde adviezen op, waar het beleid niet zomaar rond kan.

Kijk ook naar de digitalisering, waar we toch heel sterk de vinger aan de pols houden, ook in Europa. Ons advies over afstandsonderwijs zie ik nog altijd als een belangrijk kader om de praktijk aan te toetsen. Digitalisering is niet meer weg te denken en het kan zeker een grote meerwaarde hebben. Maar dan moet het deel uitmaken van een pedagogisch project en niet louter dienen om het lerarentekort op te lossen of te milderen.